لوله کشی ساختمان و مراحل اجرای آن
یکی از مهم‌ترین مراحل در ساخت و آماده‌سازی ساختمان، لوله کشی صحیح ساختمان می باشد. برای انتقال آب و گازها در ساختمان نیاز به نصب لوله‌های فلزی، پلاستیکی یا سیمانی می باشد که در مرحله لوله کشی ساختمان انجام می‌شود. درواقع به سیستم نصب لوله‌ها و اتصال آن‌ها در ساختمان برای توزیع آب و گاز و تخلیه زباله‌ها، لوله‌کشی ساختمان می گویند. لوله کشی ساختمان باید به‌صورت کاملاً اصولی و حرفه‌ای انجام بشود.
به‌صورت کلی از لوله کشی در صنایع مختلف و برای تأسیسات صنعتی، جهت انتقال مواد شیمیایی، سامانه‌های پنوماتیک و هوای فشرده و شبکه آب‌رسانی شهری، صنعتی و کشاورزی استفاده می‌شود. همچنین یکی از اصلی‌ترین کاربردهای آن به لوله کشی ساختمان مربوط می‌شود. در این مرحله برای انتقال آب، گاز و همچنین تخلیه آب آشپزخانه و سرویس بهداشتی لوله‌هایی در قسمتی از ساختمان کار گذاشته می‌شود.
برای لوله‌کشی ساختمان و لوله کشی موتور خانه قوانین و قواعد مشخصی بر اساس محاسبات مهندسی و بسته به شرایط جغرافیایی هر منطقه در نظر گرفته می شود که باید به صورت دقیق و اصولی توسط متخصصان رعایت شود. به کارگیری این قوانین مزیت‌هایی از جمله صرفه‌جویی در تهیه مصالح اولیه، جلوگیری از خطا، استاندارد بودن لوازم لوله کشی و جلوگیری از دوباره‌کاری و خسارت اقتصادی را به همراه دارد. در این مقاله قصد داریم در مورد نکات مهم در لوله کشی ساختمان و مراحل آن صحبت کنیم. سرفصل‌های عنوان‌شده در این مقاله عبارت‌اند از :
نکاتی مهم در سیستمهای لوله کشی ساختمان
اصول لوله کشی ساختمان
مراحل لوله کشی ساختمان
مزایای لوله کشی اصولی در ساختمان
نکات مهم در سیستمهای لوله‌کشی ساختمان
لوله‌کشی ساختمان یکی از اقدامات مهم در مراحل ساخت و ساز ساختمان می باشد که از اهمیت بالایی برخوردار است. درست انجام ندادن سیستم لوله‌کشی ساختمان ممکن است در آینده ایجاد مشکل نماید. بنابراین باید به یک شخص متخصص واگذار کرد.
نکات فنی که زمان لوله‌کشی ساختمان باید رعایت شوند عبارتند از
- مراقبت از لوله‌ها و سیستم لوله کشی در مقابل مصالح ساختمانی : با توجه به این موضوع که هنگام اجرای لوله کشی ساختمان، سایر عملیات ساختمانی نیز انجام می‌شود و ممکن است به لوله‌ها و تجهیزات لوله کشی صدمه وارد شود رعایت نکات زیر الزامی است.
- مسیر لوله کشی و لوله‌ها از وجود مصالح مختلف ساختمانی از جمله پوکه‌های نوک تیز پاک گردد.
- به هیچ وجه نباید رول لوله مستقیماً روی کف ساختمان در حال ساخت قرار بگیرد. برای جلوگیری از این امر با قرار دادن کارتن یا مقوا در زیر آن لوله از آسیب احتمالی محافظت می شود.
- پس از اجرای هر مسیر لوله کشی، لوله، تست و تأیید مهندس ناظر، مسیر لوله مذکور با استفاده از ملات سبک پوشانده شود تا از آسیب احتمالی مصون گردد و آسیبی به آن وارد نشود.
- استفاده از فوم لوله مقاوم در برابر نور خورشید : اگر فوم لوله برای مدت‌زمان طولانی در برابر نور خورشید قرار بگیرد آسیب می‌بیند لذا مراقبت از آن در برابر نور خورشید امری ضروری است.
- انتخاب مسیر افقی لوله کشی در کف : اگر لوله‌کشی به‌صورت توکار انجام بشود باید مسیرهای افقی فقط در قسمت کف ساختمان در نظر گرفته شوند و در انتها برای رسیدن به شیرآلات وارد دیوار می‌شوند.
- استفاده از اورینگ‌های اصلی : درصورتی که از اورینگ‌های اصلی استفاده نشود بعد از مدتی مشکل نشتی پیش می‌آید و هزینه‌های زیادی را برای تعمیر آن بخش ها به همراه دارد. معمولاً می‌توان اورینگ‌های اصلی را از نمایندگی‌های مجاز خریداری نمود.
- پوشاندن لوله در سرما : باید در نظر داشت که لوله‌هایی که در فضای باز قرار داشته و امکان دارند در معرض سرما قرار گیرند، حتماً با لایه‌ای مناسب پوشانده شوند. زیرا سرمای زیاد یخ‌زدگی لوله‌ها را به همراه داشته و همچنین می‌تواند منجر به ترکیدگی لوله‌ها شود.
- ارتباط بین سیستم لوله کشی نیوپایپ و سیستم لوله کشی فلزی : حتما باید به این نکته توجه شود که جهت ارتباط بین مهره ماسوره نیوپایپ با رزوه مقابل، لازم است تک اورینگ ماسوره داخل پخ 45 درجه اتصال قرار گیرد تا اصول فنی به درستی رعایت شود. به علت اینکه اتصالات فلزی فاقد چنین شرایطی هستند لذا مجاز به ارتباط مستقیم مهره ماسوره نیوپایپ و رزوه اتصالات سیستمهای فلزی نمی‌باشیم و باید به این موضوع توجه کرد و حتماً باید از اقلامی مانند مغزی و تبدیلها بعنوان واسطه مهره ماسوره نیوپایپ و رزوه سیستم های فلزی استفاده نماییم. حتما باید این موضوع را جدی گرفت.
- ارتباط بین لوله پلیمری و آبگرمکن : بنا بر استاندارد لوله کشی ساختمان اتصال مستقیم لوله نیوپایپ به خروجی آبگرمکن (دیواری و ایستاده) مجاز نمی‌باشد و به هیچ وجه نباید این کار را انجام دارد. بنابراین لازم است 7/45 سانتیمتر (18 اینچ) لوله فلزی استاندارد به خروجی آبگرمکن متصل کرده و لوله نیوپایپ را به انتهای لوله فلزی وصل نمود تا مشکلی به وجود نیاید. قابل ذکر است در صورت استفاده از پکیج‌های جدید کندانسینگ دیگر نیازی به استفاده از لوله فلزی نمی‌باشد زیرا در طراحی اولیه این پکیج‌ها این مقدار از لوله در خود پکیج قرار داده شده است و دیگر مشکلی متوجه لوله کش نیست.
- انتخاب مسیر صحیح از سقف کاذب به سیستم بهداشتی : در صورت لوله کشی در سقف کاذب و اجرای لوله کشی در سقف، هنگام ورود لوله نیوپایپ از سقف کاذب به سیستمهای بهداشتی باید محل تقاطع دو دیوار به عنوان مسیر عمودی انتخاب گردد تا مشکلی به وجود نیاید. چرا که هیچ احتمالی برای نصب وسایل رفاهی یا تزیینی در کنج دیوار وجود ندارد و در صورت نصب وسایل مذکور در سایر موقعیت های دیوار آسیبی به لوله‌های دفن شده در کنج دیوار وارد نمی‌شود و در این صورت هیچ صدمه ای به لوله وارد نخواهد آمد.
اصول لوله‌کشی ساختمان
بدیهی است که هر کاری اصول و قوانین خود را دارد و لوله‌کشی ساختمان نیز از این امر مستثنا نیست. در بحث لوله‌کشی آب ساختمان باید موارد مختلفی را در نظر داشت که به‌عنوان اصول لوله‌کشی از آن یاد می‌شود.
شاید اولین اصل این باشد که در لوله‌کشی ساختمان‌های مسکونی و اداری باید آب تمیز در دسترس ساکنان قرار گیرد. پس حتماً باید از لوله‌های مناسب که آسیب‌رسانی کمتری دارند استفاده شود. اصل دیگر در لوله‌کشی ساختمان مربوط به سرویس‌های بهداشتی و حمام است که نیازمند آب پرفشار هستند. لوله‌کشی‌ها باید به‌گونه‌ای باشد که این مکان‌ها همیشه از آبی با فشار بالا بهره ببرند.
امروزه اکثر مناطق از شبکه فاضلاب شهری بهره‌مند هستند و در لوله‌کشی این مناطق باید لوله‌های فاضلاب ساختمان به لوله‌های فاضلاب شهری متصل شود. از مهم‌ترین اصول در لوله‌کشی ساختمان حفظ ایمنی است. لوله و اتصالاتی که به وسایل گرمایشی و آبگرمکن متصل هستند باید به‌گونه‌ای قرار گیرند که در صورت انفجار از دمای بیش از حد آب کمترین صدمه را به ساختمان وارد کنند.
از دیگر مواردی که در اصول لوله‌کشی ساختمان بسیار مورد توجه قرار می‌گیرد نوع جنس لوله‌ها بوده که باید به‌گونه‌ای انتخاب شود که کمترین خوردگی در آن‌ها صورت پذیرد. در گذشته بیشتر از لوله‌های فلزی استفاده می‌شد که بعد از مدتی خوردگی و نشتی آب در آن‌ها مشاهده می‌شد.
از دیگر اصول مهم در لوله‌کشی ساختمان توجه به تمیزی و نظافت لوله‌ها و سایر تجهیزات است که می‌توان از چند منظر آن ها را بررسی کرد. لوله‌های ساختمان باید به دور از هرگونه آلودگی در دیوارها و یا کف ساختمان تعبیه شوند تا موجب انتقال آلودگی به افراد نشوند.
از همه مهتر سیستم لوله‌کشی فاضلاب باید به‌گونه‌ای باشد که هیچ برگشتی از آلودگی‌ها در سیستم لوله‌کشی به وجود نیاید. به‌طور مثال سیستم لوله‌کشی فاضلاب باید به‌گونه‌ای باشد که هرز آب‌ها بدون هیچ توقف و مانعی مستقیماً وارد شبکه فاضلاب شهری یا مخزن فاضلاب شخصی هر ساختمان شوند. همچنین برای مطمئن شدن از عدم بازگشت گاز یا دیگر مواد فاضلاب باید از دریچه‌های بازدید بیشتر در طول مسیر استفاده کرد.
دو اصل دیگر نیز در لوله‌کشی فاضلاب ساختمانی مهم است. اصل اول دادن شیب صحیح به این لوله‌هاست که مانع از انسداد لوله‌ها شده و تخلیه به‌صورت آسان‌تری میسر می‌شود و نکته بعدی جریان معکوس فاضلاب است که با تراز کردن و شیب بندی مناسب و همچنین استفاده از دریچه‌های بازدید این مشکل نیز به وجود نخواهد آمد.
مراحل لوله‌کشی ساختمان
اولین گام در لوله‌کشی ساختمان تهیه نقشه لوله‌کشی و سپس اجرای صحیح و دقیق آن است. اجرای صحیح و دقیق تأثیر بسیار زیادی در کاهش هزینه‌های فعلی و هزینه‌های نگهداری در آینده دارد.
مراحل لوله‌کشی بستگی به نوع لوله دارد و با توجه به شبیه بودن این مراحل تفاوت‌هایی را نیز با یکدیگر دارند. بعد از تهیه نقشه نوبت به انتخاب نوع لوله می‌رسد، که باید با توجه به میزان فشار آب و همچنین میزان آب مصرفی نوع و اندازه لوله‌ها مشخص و تهیه شود.
لوله‌ها با جنس‌ها و کاربردهای مختلف در بازار موجود هستند که با جست‌وجویی ساده می‌توانید به خصوصیات انواع آن‌ها دست یابید. بعد از انتخاب جنس، لوله‌کشی ساختمان آغاز شده و بر اساس نیاز هر واحد و نقشه موجود لوله‌کشی انجام می‌شود. بیشتر از هر چیزی باید این کار با دقت صورت گیرد و اتصالات بین لوله به‌درستی و ظرافت کامل صورت گیرد تا مشکلی در آینده گریبان گیر ساکنین نشود.
معمولاً لوله‌کشی از پایین ساختمان آغاز می‌شود و در طبقات بالاتر ادامه میابد. معمولاً پس از انجام لوله‌کشی یک واحد، لوله‌های اصلی را با درپوش می‌پوشانند و طبقات دیگر را نیز به همین صورت لوله‌کشی می‌کنند و در پایان به‌وسیله اتصالات موجود لوله‌های واحدها را به همدیگر متصل می‌کنند.
در مرحله بعدی آب را وارد لوله‌ها کرده و آن‌ها را تست می‌کنند تا مشکلی پیش نیاید، معمولاً این عمل با هواگیری نیز همراه بوده تا آب به‌صورت کامل در لوله‌ها جریان یابد. پس از این مرحله نیز دوباره یک تست دیگر انجام می‌شود تا از بی‌عیب بودن کار مطمئن شوند. جهت تشخیص ترکیدگی لوله و نشت یابی با دستگاه با متخصصان شرکت مهارت ارتباط برقرار نمایید.
